سلام رفقا، به میکرواپیزود سوم از پادکست گوزن، خوش اومدین. من سهیل اشراق هستم، میزبان شما و گوینده‌ی این برنامه؛ اینجا هم پادکست گوزنه، جایی که توش قراره پازل شخصیت رو با شما حل کنم. تو این مسیر قصد دارم تا شخصیت ایده‌آل رو از ابعاد مختلف بررسی کنم و راهکارهایی هم برای ایجاد چنین شخصیتی ارایه بدم. برای رسیدن به این مقصود از علم روانشناسی کمک میگیرم و سعی میکنم تا با استفاده از نظریه‌های مختلف، تیکه‌های این جورچین رو سر جاش قرار بدم. پادکست گوزن جست و جویی برای یافتن پاسخ این سواله که: گوزن بودن یعنی چی و چطور میشه گوزن شد؟
تو میکرواپیزود سوم، مقاله‌ای داریم با عنوان Antidepressant and Anxiolytic Effects of Medicinal Cannabis Use in an Observational Trial که ترجمه‌ش میشه «اثرات ضدافسردگی و ضداضطرابی مصرفِ کانابیسِ دارویی در یک کارآزمایی مشاهده‌ای». این مقاله توسط اِرین اِل مارتین، جاستین سی استریک لَند، نیکولاس جِی اِشلِنز، جُول مانسِن، هِدِر جکسِن، مارسِل اُو بان-میلر، و رایان واندری تهیه شده و در سال 2021 تو ژورنال frontiers in psychiatry منتشر شده. خب، بریم ببینیم که ماجرا چیه.
اختلالات افسردگی و اضطرابی خیلی شایع و برگشت‌پذیرن و میتونن اثر منفی قابل توجهی روی کیفیت زندگی بذارن. پیامدهای این اختلالات درصورت کاموربید شدن (ابتلای همزمان)، بدتر میشن و هم افسردگی و هم کاموربیدیتی افسردگی/اضطراب با خطر بالاتر مرگ درارتباطن، مخصوصا تو کسایی که بیماری جسمی مزمن هم کنارش دارن. با این حال، علی رغم وجود گزینه‌های متعدد درمانی، تو بسیاری از افراد جستجویی برای درمان رخ نمیده.
چندتا مداخله‌ی دارودرمانی، کارآیی خوبی تو درمان افسردگی و اضطراب نشون دادن. با این حال، خیلی از بیماران درمورد مصرف دارو تردید دارن و رایجترین این داروها، ینی قرصهای ضدافسردگی، عوارض جانبی خاص خودشونو به همراه دارن. این عوارض تو طبقات مختلف ضدافسردگیها رایجن و میتونن تو دارو خوردن بیمار بی میلی ایجاد کنن و باعث منقطع شدن دارودرمانی بشن. همچنین، اگرچه ضدافسردگیها به شکل قابل اثباتی تو از بین بردن سمپتومهای اضطراب و افسردگی، بهتر از پلاسیبو (دارونما) عمل میکنن، با این حال اندازه‌ی اثرشون همچنان کوچیکه و نتیجه‌ی درمانی معجزه‌آسایی ندارن. درنتیجه، گاهی اوقات آثارشون برای بیمار قابل درک و ملموس نیس. درنهایت اینکه منقطع شدن درمان با ضدافسردگی بعد از مصرف مداوم، با بروز سندرم ترک مرتبطه که با شدتهای مختلف تو بیماران رخ میده و ممکنه برای ماهها باقی بمونه (سندرم ترک مجموعه‌ای از علایم ناخوشاینده که بعد از ترک الکل، مواد مخدر و برخی داروهای اعصاب و روان ایجاد میشه). در مجموع، با اینکه شواهد آشکاری از کارآیی ضدافسردگیها در سطح جامعه موجوده، اما اگه نسبت سود و ضررشون در سطح فردی بررسی بشه، در عمل بسیاری از افراد دچار افسردگی و اضطراب ترجیح میدن که گزینه‌های جایگزین رو امتحان کنن.
با این وضعیت، تعداد قابل توجهی از افراد دچار افسردگی و اضطراب، برای کنترل سمپتومهاشون از محصولات کانابیس (شاهدونه) استفاده میکنن. محصولات کانابیس براساس عنصر شیمیایی غالب، بطور کلی به 3 نوع شیمیایی (3 کیموتایپ) تقسیم میشن: 1- محصولاتی با تتراهیدروکانابینول (تی‌اچ‌سی) غالب 2- محصولاتی با کانابیدیول (سی‌بی‌دی) غالب 3- محصولاتی که تی‌اچ‌سی و سی‌بی‌دی رو به مقدار برابر دارن.
نتایج تحقیقات منتشر شده درمورد اثر مصرف کانابیس روی افسردگی و اضطراب بسته به نوع شیمیایی (کیموتایپ) محصول مصرف شده و دوز مصرفی، متغیر بودن. مثلا درمورد کیموتایپ اول، تو دو مطالعه که تی‌اچ‌سی به مدت خیلی کوتاهی به افراد دچار اضطراب داده شد، شواهد کمی از اثر ضداضطرابی بدست اومد. ولی مصرف مداوم نابیلون (دارویی با تی‌اچ‌سی مصنوعی که برای درمان تهوع و درد بکار میره) در طول 4 هفته، شواهد پررنگی از کاهش اضطراب رو نشون داد.
اثرات درمان تی‌اچ‌سی روی افسردگی هم بنظر متغیر میاد، اگرچه هیچ کارآزمایی بالینی‌ای برای بررسی اثر مستقیم تی‌اچ‌سی روی سمپتومهای افسردگی انجام نشده. برخی مطالعات نشون میدن که مصرف تفریحی و غیردارویی کانابیس با تی‌اچ‌سی غالب، میتونه با خطر بالای ابتلا به اختلال افسردگی همراه باشه. اما یه نتیجه‌گیری غیرعلّیتی و جایگزین هم میتونه این باشه که مصرف تفریحی کانابیس خودش نشوندهندهی تلاش برای خوددرمانی تو دوره‌ی اولیه‌ی افسردگی باشه.
و اما کیموتایپ دوم؛ سی‌بی‌دی یه کانابینویید گیاهیه که قابلیت سومصرف تی‌اچ‌سی رو نداره، و پتانسیل خوبی برای استفاده در روانپزشکی داره. سی‌بی‌دی کارایی ضداضطرابیش رو هم تو درمان کوتاه مدت و هم تو درمان مداوم و بلندمدت افراد دچار اضطراب نشون داده. ویژگی سی‌بی‌دی اینه که مصرف منقطعش باعث ایجاد سندرم ترک مشابه تی‌اچ‌سی نمیشه و همچنین، خاصیت سروتونرژیکش هم از ضدافسردگیهای رایج متمایزتره (سروتونرژیک ینی اثرگذار روی ترشح هورمون سروتونین). اثرات ضد افسردگی سی‌بی‌دی بنظر محصول مکانیسمهای یکسانی با اثرات ضداضطرابیش هستن و مصرفشون همراه با بقیه‌ی داروهای سروتونرژیک باعث نیروبخشی مضاعف میشه.
تحقیقاتی که اثرات ضداضطرابی و ضدافسردگی کیموتایپ سوم، ینی محصولاتی با نسبت متعادل تی‌اچ‌سی:سی‌بی‌دی رو ارزشیابی کنن، محدودن. بعضی تحقیقات انسانی نشون دادن که مصرف همزمان سی‌بی‌دی/تی‌اچ‌سی اثر اضطراب‌آور خود تی‌اچ‌سی رو کمرنگ میکنه؛ اما مشاهدات پایدار نبودن و نتایج ممکنه وابسته به دوز مصرفی بوده باشه. همچنین کارایی محصولاتی با نسبت متعادل تی‌اچ‌سی:سی‌بی‌دی توی جمعیتهای بیماران روانپزشکی سنجش نشده، اگرچه اثرات این محصولات روی افسردگی و اضطراب به عنوان نتایج ثانویه تو کارآزمایهای بالینی مربوط به بیماریهای دیگه گزارش شده. تو پژوهشی نشون داده شد که مصرف نابیکسیمول (دارویی از مشتقات کانابیسه که به شکل اسپری برای جلوگیری از درد و تهوع مصرف میشه) هیچ اثری روی سمپتومهای اضطراب یا افسردگی در افراد دچار ام‌اس و افراد سرطانی دارای درد مزمن نداشت. البته اینم بگم که تو این مطالعات، تشخیص روانپزشکی افسردگی و اضطراب رو تو معیارهای خروج از مطالعه قرار داده بودن (ینی اگه شرکت کننده‌ای این معیار رو از قبل داشته یا در حین پژوهش کسب میکرده، از روند تحقیق خارج میشده چون تو پژوهش اختلال ایجاد میکرده) و این موضوع کار رو برای ملاک قرار دادن نتایج این پژوهش برای افراد دچار افسردگی و اضطراب سخت کرده.
با درنظر گرفتن این نتایج متعارض، اثر مصرف کانابیس دارویی روی اضطراب و افسردگی همچنان درمعرض سواله. هدف پژوهش فعلی اینه که یافته‌های مطالعات قبلی رو با محدود کردن تمرکز فقط بر روی افراد دچار افسردگی و اضطراب بسط و گسترش بده.
تو این مطالعه که از سال 2016 تا 2020 انجام شد، 538 نفر شرکت کردن که همگی بالای 18 سال سن داشتن و همگی گزارش دادن که اضطراب و یا افسردگی دارن. ازین تعداد، 368 نفر گفتن که مصرف کننده‌ی محصولات کانابیس دارویی هستن که به عنوان گروه مصرف‌کننده قرار داده شدن. 170 نفر هم با وجود تمایل به مصرف، هنوز به مصرف کانابیس دارویی اقدام نکرده بودن که به عنوان گروه کنترل تعیین شدن. به مدت 4 سال، هر 3 ماه یه بار از شرکت کننده‌ها ارزیابی فالوآپ انجام شد.
شرکت کننده‌ها اطلاعات جمعیت‌شناختی، وضعیت پزشکی فعلی، وضعیت مصرف کانابیس دارویی، نوع محصول مصرفی، نوع شیمیایی، دوز مصرفی، و خط سیر مصرف رو گزارش دادن. اطلاعات سایر داروهای مصرفیشون هم گرفته شد.
سمپتومهای فعلی افسردگی و اضطرابیشون با مقیاس افسردگی و اضطراب بیمارستانی اندازه‌گیری شد. کیفیت زندگی، رضایت از وضع سلامت و همچنین خلق و خو توسط نسخه‌ی خلاصه‌ی کیفیت زندگیِ سازمان جهانیِ سلامت اندازه گیری شد. وضعیت اختلالات خواب هم به عنوان سمپتوم افسردگی و اضطراب، توسط شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ ارزیابی شد. ازونجایی که تو این نمونه‌ی آماری، اختلال درد مزمن شیوع بالایی داشت، میزان درد اخیر هم با مقیاس نمره‌دهی عددی درد سنجش شد. درنهایت وجود هرگونه عارضه‌ی جانبی درنتیجه‌ی مصرف درمانی کانابیس/کانابینویید هم بررسی شد.
پس بطور خلاصه تو این مطالعه، یه نمونه‌ی آماری متعارف از مصرف کننده‌های کانابیس دارویی که دچار افسردگی و اضطراب بودن انتخاب شد و یه گروه غیرمصرف کننده هم به عنوان گروه کنترل تعیین شد. سمپتومهای اضطراب و افسردگی و همچنین پارامترهای دیگه‌ی سلامتی در این نمونه اندازه گیری شدن و مطالعات طولی زمینه‌یابیِ آنلاین انجام گرفت.
اما نتایج این مطالعه چی بود؟ تو مقایسه‌ی مقطعی در خط پایه، مصرف کنندگانِ کانابیس افسردگی ملایمتری گزارش دادن ولی اضطراب به قوت خودش باقی بود. این اثر بیشترین قدرت رو تو مصرف کنندگان محصولاتی با سی‌بی‌دی غالب داشت. مصرف کنندگان کانابیس همچنین خواب بهتر، کیفیت بیشتر زندگی، و درد کمتر رو در مقایسه با گروه کنترل غیرمصرف کننده و خط پایه گزارش دادن. اثرات مضری که توسط مصرف کنندگان محصولات کانابیس گزارش شد، پرتعداد نبودن و بیشتر مربوط به محصولاتی با تی‌اچ‌سی غالب بودن نه سی‌بی‌دی غالب. تو تحلیلهای طولی، شرکت کنندگانی که بینابین دوره های فالوآپ (ینی در طول این 4 سال) شروع به مصرف کانابیس دارویی کردن، کاهش شدیدی رو توی سمپتومهای افسردگی و اضطراب نشون دادن. شرکت کنندگانی هم که قبل از مطالعه و در طول کل مدت مطالعه مصرف مداوم کانابیس دارویی رو ادامه داده بودن، اثرات کاهشی مشابه و البته کمتری رو، هم در شروع و هم در امتداد مصرف بروز دادن.
مطالعه‌ی حاضر اگرچه اثری از مصرف کانابیس دارویی رو بر اضطراب تو خط پایه نشون نداد، اما شرکت کنندگانی که در حین دوره‌های فالوآپ شروع به مصرف کردن، کاهش قابل ملاحظه‌ای تو اضطراب نشون دادن که تو گروه کنترل دیده نشد. این اختلاف بین نتایج اضطراب در بررسی طولی و مقطعی میتونه نشوندهندهی توانمندی سی‌بی‌دی در درمان باشه. یه توضیح جایگزین هم میتونه این باشه که اختلاف در نتایج ممکنه نشوندهندهی دوره‌ی نهفته‌ای باشه که در حینش اثرات بالینی کانابینوییدها برای اضطراب مشاهده نشدن. به هر صورت برای شفافسازی بیشتر درمورد این اثرات اولیه‌ی پروسه‌ی درمان، به مطالعات بالینی بیشتری نیازه. این نکته هم هست که دوزهای سی‌بی‌دی مصرف شده تو کارآزماییها که اثر ضداضطرابی داشتن خیلی بیشتر از مصرف میانگین گزارش شده توسط شرکت کنندگان بود و سیر زمانی کارایی ضداضطرابی ممکنه بسته به دوز مصرفی متفاوت باشه. درنهایت، احتمالش هست که اثرات ضداضطرابی سی‌بی‌دی وابسته به شرایط خاصی باشه؛ همونطور که میدونیم بهبود سمپتومهای اختلال اضطراب اجتماعی در اثر مصرف کانابیس پیوسته تو مطالعات مشاهده شده، اما چنین اتفاقی برای اختلال وسواس فکری عملی (OCD) رخ نداده. درنتیجه یکدست بودن نمونه‌ی آماری مطالعه و اتکا بر خودگزارشدهی شرکت کننده، ممکنه مانع مشاهده‌ی اثر شرایط خاص شده باشه.
همچنین تو این مطالعه، محققا فهمیدن که مصرف کنندگان کانابیس، کاهش افسردگی در خط پایه از خودشون نشون دادن. در توافق با تحقیقات اخیر ، محققا فهمیدن که مصرف محصولاتی با تی‌اچ‌سی غالب برتری خاصی تو کاهش افسردگی نسبت به مصرف سایر محصولات کانابیس نداشت. در نقطه‌ی مقابل، شرگت کنندگانی که مصرف محصولاتی با سی‌بی‌دی غالب رو گزارش دادن، شدت افسردگی خیلی پایینتری رو نسبت به غیرمصرف کنندگان نشون دادن. مصرف کنندگان کانابیس همچنین خواب باکیفیت تر، درد کمتر و کیفیت زندگی بیشتری نسبت به گروه کنترل گزارش دادن. در توافق با نتایج خط پایه، محققا فهمیدن که شروع مصرف کانابیس دارویی با کاهش قابل توجهی در سمپتومهای افسردگی مرتبط بود، مصرف پایدار و مداوم با کاهش متوسط افسردگی مرتبط بود، و شرکت کنندگانی که اقدام به مصرف نکردن هم تفاوتی در شدت سمپتومها نشون ندادن. مجموع این یافته‌های طولی و مقطعی درمجموع، اثر ضدافسردگی کانابیس دارویی رو تایید کردن.
اما محدودیتهای این مطالعه رو نباید نادیده گرفت؛ اول اینکه این نتایج تماما متکی به خودگزارشدهی شرکت کننده بود. احتمالش هست بعضی از بهبودهای سمپتومی گزارش شده توسط مصرف کنندگان کانابیس دارویی مربوط به اثر انتظار باشه (ینی چون میدونستن که محققان این پژوهش انتظار دیدن اثرات درمانی دارن، شرکت کنندگان هم ناخودآگاه گزارشات خودشون رو درجهت تایید انتظارات پر کردن). از طرفی، افرادی که سمپتومهای ملایمتری داشتن، مسئولیتهای بیشتری در زندگی روزمره داشتن و یا بهبود اساسی‌ای از درمان با کانابیس دارویی دریافت نکردن، ممکنه از تکمیل زمینه‌یابی و فالوآپ پرهیز کرده باشن، درنتیجه شاید داده‌های نهایی کمی جهتدار باشه. درنهایت اینکه داده‌های دوز مصرفی فقط از نیمی از مصرف کنندگان بدست اومد؛ اونم بخاطر اینکه وضعیت برچسب گذاری اطلاعات روی محصولات کانابیس تهیه شده از خرده فروشها و بازار سیاه، وضعیت ضعیفی داشته و در مواردی هم چیزی به اسم برچسب اطلاعات وجود خارجی نداشته. درنتیجه، تعیین دوز مصرفی بهینه برای این نمونه آماری، خیلی دشواره.
درمجموع، این مطالعه پیشنهاد میکنه که مصرف محصولات کانابیس با سی‌بی‌دی غالب، با کاهش افسردگی درارتباطه. همچنین مصرف محصولات کانابیس دارویی میتونه اضطراب رو هم کاهش بده، اما هنوز معلوم نیس که مدت زمان مصرف چه تاثیری رو اثرات ضداضطرابی میذاره.
همین دیگه، اینم از مقاله‌ی امروز. دمتون گرم که تا اینجا منو همراهی کردین و شنونده‌ی اين قسمت بودين.
اگر ازین برنامه خوشتون اومده، حتما به دوستاتون معرفی کنید و با بقیه به اشتراک بذاریدش. میتونید از طریق مجموعه لینکهای دسترسی توی دسکریپشن و با آیدی انگلیسی (gavaznpodcast) پیدامون کنید. پادکست گوزن رو میتونید توی یوتیوب، اپل پادکستز، گوگل پادکستز، کست باکس، و سایر اپلیکیشنهای پادگیر سابسکرایب کنید.
یادتون نره که صفحه‌ی اینستاگرام پادکست گوزن رو برای اطلاع‌رسانی‌های آینده فالوو داشته باشید و واسه دسترسی به فایل‌های تکمیلی و موردنیاز برای هر قسمت توی کانال تلگرام پادکست گوزن جوین بشید. از طریق لینک حامی باش هم میتونید با مبلغ دلخواه خودتون از پادکست گوزن حمایت مالی انجام بدید. نظرات خودتون رو هم حتما تو بخش کامنتها با من درمیون بذارین. در آخر هم یادتون نره که اپیزودهای جدید یک‌ام هر ماه، و میکرواپیزودهای جدید پونزده‌ام هر ماه، توی جیباتونه؛ پس از دستشون ندید. حرف دیگه‌ای باقی نمیمونه، تا میکرواپیزود بعدی، فعلا.
لینکهای دسترسی به پادکست:
https://gavaznpodcast.com/links
